احتمالاً تا به حال تجربه کرده‌اید که با دست زدن به بدنه یکی از لوازم برقی‌تان احساس برق‌گرفتگی کنید. علت این امر احتمالاً اتصال جزئی فاز به بدنه است. یعنی به جای اینکه مسیر جریان از نول برگردد بخشی از آن از طریق بدنه وسایل به زمین منتقل می‌شود که اگر این میزان نشتی از یک حدی بیشتر باشد، می‌تواند خطرناک شود. برای حل این مشکل از کلید محافظ جان استفاده می‌کنند. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا باهم درباره‌ی کلید محافظ جان و نکات کلیدی در تست کلید محافظ اشنایدر بیشتر بدانیم.
کلید محافظ جان یکی از انواع کلیدهای حفاظتی برقی است که برای حفاظت از تجهیزات و حفاظت از جان اشخاص در سیستم برقی موردنظر قرار می‌گیرد. کلید محافظ جان، از امن‌ترین کلیدهای حفاظت برقی است که جریان نشتی برق را تشخیص داده و قطع می‌کند و همچنین از ایجاد شوک ناشی از تماس غیرمستقیم با برق جلوگیری می‌کند.
عملکرد کلید محافظ جان به این صورت است که کلید، جریان ورودی به دستگاه و جریان خروجی از آن را اندازه می‌گیرد. در حالت عادی مقدار جریان رفت با جریان برگشت برابر است. ولی اگر اختلاف وجود داشته باشد، این اختلاف جریان می‌تواند به دلیل تماس یکی از سیم‌های فاز یا قسمت‌های الکتریکی مدار با بدنه باشد که به این اتفاق، نشتی جریان می‌گویند. در صورت وجود نشتی جریان، کلید محافظ جان این نشتی را تشخیص می‌دهد و در کسری از ثانیه و به سرعت عمل کرده و مدار را قطع می‌کند.
کلید محافظ جان سه دسته سیم‌پیچی دارد که آن‌ها بر روی یک هسته آهنی قرار گرفته‌اند. تا زمانی که شار مغناطیسی برآیند در داخل هسته صفر باشد، ولتاژی در سیم‌پیچ سوم وجود نخواهد داشت، اما به محض بروز اتصال در بدنه و ایجاد پدیده‌ی نشتی جریان، برآیند این دو جریان دیگر صفر نخواهد بود و در هسته نیز برآیند فوران صفر نمی‌شود. این تغییرات در سیم‌پیچ سوم ولتاژی القا می‌کند که درنتیجه‌ی آن کلید محافظ جان سیستم را قطع می‌کند.
بله، مطابق با استانداردهای ایمنی ساختمان، وجود کلید محافظ جان در تمام مدارها الزامی است.
سه منطقه‌ای در ساختمان که وجود کلید محافظ جان در آن‌ها الزامی است عبارت‌اند از:
کلید محافظ جان، از تابلو برق در برابر خطراتی مانند آتش‌سوزی ناشی از اتصال کوتاه و اضافه‌بار محافظت می‌کند.
تمام سوییچ‌ها و پریزها در سیستم برقی برای محافظت از خطراتی نظیر برق‌گرفتگی کاربر، باید مجهز به کلید حفاظت جان باشند.
تمام سوییچ‌ها و پریزهای سرویس بهداشتی و حمام باید دارای کلیدهای محافظ جان باشند. چون در محیط‌های مرطوب که پوست بدن خیس است، بدن به‌شدت به جریان الکتریکی حساس می‌شود. درنتیجه وجود این کلید حائز اهمیت است.
با استفاده از کلید تست می‌توان سالم بودن کلید محافظ جان اشنایدر را بررسی کرد. اگر کلید محافظ جان اشنایدر در مدار حامل جریان قرار بگیرد وقتی کلید تست زده می‌شود، باید مدار قطع شود. این عمل نشان می‌دهد که کلید سالم است.
برای تست کلید محافظ جان یک کلید با حرف T روی این کلید حک‌شده است. از این کلید تست می‌تواند برای اطمینان از عملکرد کلید محافظ جان در ورودی مدار استفاده کرد. در صورت درست عمل کردن کلید محافظ جان اشنایدر، با زدن دکمه تست، برق مدار قطع می‌شود.
برای تست عملکرد کلید محافظ جان و اطمینان از سالم بودن آن از تستر کلید محافظ جان استفاده می‌شود. عملکرد این تجهیز به این صورت است که با استفاده از ولوم (پیچ تنظیم) مقدار نشتی موردنظر را انتخاب و دوشاخه تستر را به برق می‌زنیم. در این مرحله سه چراغ بر روی دستگاه روشن می‌شوند. در صورت وصل بودن ارت و سلامت کلید محافظ جان، با فشردن کلید تست دستگاه، باید که برق مدار قطع شود. در غیر این صورت کلید محافظ جان دارای مشکل است که باید در اسرع وقت به آن رسیدگی کرد.
انتخاب کلید محافظ جان مطلوب که متناسب با محل مورداستفاده باشد، اولین قدم در نصب این کلید است. کلید محافظ جان تک فاز، دارای 4 ترمینال می‌باشد که دو ورودی جریان و دو خروجی جریان دارد.. ترمینال نول با حرف N و ترمینال فاز با حرف L مشخص شده است. سیم نول به ترمینال N و سیم فاز به ترمینال L وصل می‌شود. برای جلوگیری از ورود اجسام بیرونی درجه حفاظت کلید برابر با 40IP می‌باشد. با توجه به محل نصب کلید محافظ جان سیم‌های ورودی و خروجی می‌توانند از پایین و یا بالا متصل شوند و این مسئله تاثیری در کارکرد کلید نخواهد داشت.
مطالعه مقاله نصب کلید محافظ جان اشنایدر
