یکی از اساسی‌ترین عوامل در بروز خسارات مختلف مانند برق‌گرفتگی، آتش‌سوزی و غیره در اماکن مختلف رعایت نکردن مسائل ایمنی و عدم توجه به استانداردهایی است، که برای برق‌کشی این اماکن وجود دارد.
محافظ جان نوعی کلید است که جریان سیم‌های رفت‌وبرگشت را محاسبه و مقایسه کرده و درصورتی‌که تفاوت ولتاژی میان این سیم‌ها وجود داشته باشد، منجر به قطع مدار می‌گردد.
کلید محافظ جان دارای برند‌های بسیار متفاوتی است، که از بهترین برند‌های آن برند اشنایدر می‌باشد. اشنایدر الکتریک یک شرکت چندملیتی است که در حوزه‌های مختلف تجهیزات و تأسیسات الکتریکی، اتوماسیون و مدیریت انرژی فعالیت دارد. دفتر مرکزی این شرکت فعالیت‌های خود را از سال ۱۸۳۶ آغاز کرد و در سال ۱۹۸۱ توسعه یافت. امروزه اشنایدر مالکیت شرکت‌های بزرگی در زمینه تجهیزات الکتریکی را به خود اختصاص داده است که ازجمله آن‌ها می‌توان Clipsal، Square D، Merten، TAC Tlelemecanique و Pelco را نام برد.
در این مقاله با ما همراه باشید تا در رابطه با اساس کار کلید محافظ جان، مزایای استفاده از آن و دلیل ضرورت وجودش در مدار برایتان توضیح دهیم.
کلید محافظ جان یکی از انواع کلیدهای حفاظتی برقی می‌باشد که برای حفاظت از جان انسان و تجهیزات، در یک سیستم برقی مورداستفاده قرار می‌گیرد. در اکثر مواقع کلید محافظ می‌تواند جان انسان را نجات دهد و از خطر برق‌گرفتگی جلوگیری کند. کلید محافظ جان در چند نوع تیپ مختلف ارائه می‌شود که در ادامه آن‌ها را به‌تفصیل توضیح می‌دهیم. اما نحوه عمل این کلید محافظ به زبان ساده چگونه است؟
کلید محافظ جان که گاهی اوقات RCCB نیز نامیده می‌شود، یک نوع کلید است که جریان سیم‌های رفت‌وبرگشت را باهم مقایسه می‌کند و درصورتی‌که این دو جریان با یکدیگر اختلاف داشته باشند مدار را قطع می‌کند. در حقیقت به‌نوعی طراحی‌شده که با تشخیص عدم تعادل در مدار کار خود را انجام می‌دهد، به‌طور خودکار تمام برق را قبل از آسیب یا برق‌گرفتگی قطع می‌کند. کلید محافظ جان، با این ویژگی خود، از خطر آتش‌سوزی در ساختمان جلوگیری می‌کند!
کلید محافظ جان نام‌های دیگری نیز دارد، به آن، کلید جریان تفاضلی، کلید جریان باقیمانده و کلید جریان دیفرانسیلی نیز می‌گویند.
کلیدهای محافظ جان به سه نوع تقسیم می‌شود:
کلید RCD کلید محافظ جان است که به‌صورت تفاضلی جریان را اندازه‌گیری می‌کند. خصوصیات خوب این نوع کلیدها، سرعت عملکرد بالا می‌باشد.
در ایالات‌متحده و کانادا، با عنوان یک مدار قطع کننده خطای زمین GFC، قطع کننده خطای زمین GF و یا یک قطع کننده جریان نشتی لوازم‌خانگی ALC شناخته‌شده است. در استرالیا گاهی اوقات به‌عنوان سوئیچ ایمنی و یا RCD شناخته‌شده و در انگلستان گردشی (trips) و یا سوئیچ گردشی (trip switches) نام‌گذاری شده است.
یک کلید محافظ جان دائم بر جریان مدار نظارت دارد و در صورت بروز نشتی جریان، مدار را قطع می‌کند. کلیدهای محافظ جان در دو نوع ۲ پل و ۴ پل در بازار عرضه می‌شوند.
این کلیدها در ۳ تیپ عرضه می‌شود:
این تیپ که دارای ولتاژ کاری ۲۰۰-۴۰۰ V می‌باشد، امکان تشخیص شکل موج AC و DC پالسی را دارد.
رنج جریان نشتی: ۰.۰۱ – ۰.۰۳ – ۰.۱ – ۰.۳ – ۰.۵ آمپر
این تیپ دارای ولتاژ کاری ۲۰۰-۴۰۰ V با شکل موج AC است.
رنج جریان نشتی: ۰.۰۱ – ۰.۰۳ – ۰.۱ – ۰.۳ – ۰.۵ آمپر
این تیپ دارای ولتاژ کاری ۲۰۰-۴۰۰V با شکل موج AC و DC پالسی تا فرکانس 1mhz است.
رنج جریان نشتی: بین ۰.۰۳ تا ۰.۳ آمپر
RCBO مخفف عبارت Residual Current Circuit Breaker With Over Protection، به معنای لغوی کلیدهای قطع جریان نشتی با حفاظت اضافه‌بار می‌باشند. این کلیدها علاوه بر حفاظت جریان نشتی که وظیفه اصلی آن‌هاست، حفاظت در برابر جریان اضافه‌بار را نیز بر عهده‌دارند. کلمه RCBO بیشتر در اروپا رواج دارد.
نام دیگر کلید RCBO که در ایالت متحده و کانادا رایج است، GFCI می‌باشد که سرنام عبارت Ground Fault Circuit Interrupter است. به کلید RCBO، کلید محافظ جان ترکیبی نیز می‌گویند.
امروزه مطابق با استانداردهای ایمنی ساختمان، وجود کلید محافظ جان در تمامی مدارها الزامی است.
سه منطقه در ساختمان وجود دارد که وجود کلید محافظ جان یا RCD در آن‌ها الزامی است. این مناطق عبارت‌اند از:
همچنین کلید محافظ جان استفاده‌شده در این مدارها باید از ۲ ویژگی به‌طور حتمی برخوردار باشد:
همچنین شما می‌توانید از کلید محافظ جان اشنایدر استفاده کنید تا خیالتان از بابت کیفیت و نوآوری آن راحت باشد. شاید برایتان سؤال شده باشد که ویژگی‌های محصولات الکتریکی اشنایدر چیست؟!
از ویژگی‌هایی که صاحب‌نظران صنایع، مهندسان و کاربران صنعت برق را به سمت محصولات اشنایدر الکتریک معطوف می‌کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در حقیقت انتخاب محصولات اشنایدر الکتریک یعنی تکیه بر سال‌ها رهبری تکنولوژی و اعتماد بر کیفیت مورد تأیید صاحبان صنایع که حتی در شرایط سخت صنعتی نیز کیفیت عملکرد محصولات حفظ خواهد شد.
کلیدهای محافظ جان به‌عنوان یک محافظ نشتی جریان با دقت بالا در ابتدای خط هر فیدر (تغذیه) قرار می‌گیرند و در دو مدل دو پل و چهار پل می‌باشند. جهت نصب کلید محافظ جان نیاز است تا استانداردها و دستورالعمل‌هایی که برای نصب وجود دارد به‌صورت دقیق رعایت نموده تا نصب این قطعه به‌صورت صحیح انجام گیرد.
قبل از نصب ابتدا باید با میلی آمپرمتر مخصوص میزان نشتی جریان در مداری که قرار است کلید فوق روی آن نصب گردد اندازه‌گیری بشود و اگر میزان جریان نشتی بیشتر از بیست درصد حساسیت جریان نشتی نامی کلید باشد پس از نشت‌یابی و رفع نواقص آن، اقدام به نصب کلید محافظ جان کنید. این نشتی در هر حالتی باشد، کلید محافظ جان می‌تواند اقدام به قطع کردن مدار کند.
در مورد کلیدهای محافظ جان 2 پل سیم نول به ترمینال مشخص‌شده با علامت N و سیم فاز به ترمینال مشخص‌شده با علامت L متصل شده است.
در سیستم تک فاز، دو سیم فاز و نول و در سیستم سه فاز، چهار سیم را باید به ورودی و خروجی کلید متصل کنید.
با توجه به موقعیت نصب محافظ جان، سیم‌های ورودی و خروجی می‌توانند از بالا و یا پائین به کلید متصل شوند که در کارکرد کلید اثری نخواهد داشت.
درجه حفاظت کلیدهای محافظ جان برای جلوگیری از ورود اجسام خارجی برابر با IP40 می‌باشد؛ اما باید توجه داشت که کلیه عملیات نصب و رفع نقص بایستی توسط فرد متخصص انجام شود.
همچنین، ترمینال‌های ورودی و خروجی کلیدهای محافظ جان با توجه به آمپر کلید برای بالاترین قطر کابل یا سیم در نظر گرفته‌شده‌اند و از این نظر مشکلی وجود نخواهد داشت.
همراه با کلید محافظ جان امکان استفاده از کنتاکت کمکی نیز در مدار وجود دارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه نصب کلید محافط جان اشنایدر می توانید بر روی لینک کلیک کنید.
